Wo2Slachtoffers.nl

Büller, Laurens Johannes, dr.

Geboortedatum:
18 september 1880 ('s-Hertogenbosch)
Overlijdensdatum:
9 april 1944 (Beverwijk)

Biografie

Woonde in Beverwijk, Vondellaan 22. Zoon van Johannes Büller (15 april 1847 Gorinchem) en Engelina Cornelia Pieternella Roth (19 maart 1846 Gorinchem). Huwde 5 oktober 1915 te Zeist met Gesina Alberta van der Wal (20 december 1893 Westzaan - 14 december 1983 Amstelveen). Officier van gezondheid Koninklijke Marine/huisarts Leeuwarden/mijnarts bij mijn Hendrik in Brunssum, later bij Staatsmijnen/sinds eind 1926 chirurg en gynaecoloog bij het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. Lid van verzet. Volgens 'Hun naam leeft voort...! was Büller actief in het Medisch Verzet. Hij is op 9 april 1944 het slachtoffer geworden van een Silbertannemoord. Drie dagen eerder was opperluitenant van de staatspolitie Willem Ritman (12 september 1907 Nuenen) in Velsen-Noord door het verzet geliquideerd. Op de Wijkerstraatweg schoten de verzetsstrijders Jan Brasser, Meindert van der Horst en de in een Duits uniform geklede Joop Jongh 's namiddags de NSB'er, die op de fiets van het politiebureau op weg was naar huis, ter hoogte van de Corverslaan dood. De Amsterdamse politieman Maarten Kuiper (1*) werd naar de Velser korpschef Bram Harrebomée (2*) gestuurd om een lijst samen te stellen van mensen die door hun Duitsvijandige houding in aanmerking zouden komen als slachtoffer van een Silbertannemoord. Naast Büller noemde Harrebomée de namen van bankwerker Juckers, ingenieur van der Lee en wethouder Van Dok. Voor het uitvoeren van de wraakactie gingen twee commando's op pad. 's Avonds tegen half twaalf belden de SS'ers Mollis (3*), Viebahn en Bruckmöller bij de Vondellaan 22 aan. Büller opende een raam op de eerste verdieping en zei tegen het gezelschap naar beneden te komen, toen de bezoekers beweerden van de recherche te zijn. Na het openen van de voordeur werd hem nog gevraagd naar zijn identiteit. Meteen werd de in zijn omgeving zeer geliefde arts doodgeschoten. Het andere commando bestond uit Emil Rühl, Walters Albers, Kuiper en een chauffeur van de SD. Het trof Van der Lee niet thuis aan. Juckers was wel aanwezig. Rühl schoot hem een kogel door het hoofd. Wonder boven wonder overleefde het slachtoffer de aanslag. De liquidatie van Ritman was er een uit een serie aanslagen. Op de avond van 7 maart 1944 werd SD-handlanger Jan van Zoelen (20 mei 1894 Beilen) in Beverwijk neergeschoten. Even na middernacht overleed hij. Tweeënhalf week later - 24 maart 1944 - poogde het verzet op de Wijkerstraatweg Ko Langendijk uit de weg te ruimen. De bezetter reageerde de dag erop door de Beverwijker verzetsman Johan Mol (9 mei 1910 Amersfoort) in Amsterdam te fusilleren. Na de Silbertannemoord op Büller volgde op de avond van 14 april 1944 het liquideren van NSB'er Speijer Jasper de Graaf (26 juni 1902 Beusichem) op de hoek van de Kerkstraat en de Torenstraat in Beverwijk (4*). Het antwoord van de Duitsers was een grote razzia op zondag 16 april 1944, waarbij 486 jongemannen in de leeftijd van 18 tot en met 25 jaar in Beverwijk en Velsen-Noord werden opgepakt en vervolgens naar Kamp Amersfoort werden gestuurd. In de nacht van 7 juli 1944 vertrokken er van deze groep gevangenen 326 onvrijwillig richting Duitsland. Van hen zouden 65 niet meer terugkeren. Bij raadsbesluit d.d. 8 maart 1962 is een straat naar Büller vernoemd (Büllerlaan). Zijn weduwe Büller-Van der Wal onthulde op 4 mei 1949 het oorlogsmonument op het Westerhoutplein in Beverwijk. Zijn naam staat op het oorlogsmonument Hoogovens-Mekog-Cemij aan de Wenckebachstraat in Velsen-Noord. Büllers toenmalige woning is inmiddels afgebroken. De woning heeft plaats moeten maken voor parkeerruimte voor het ziekenhuis. De plaquette die ooit ter ere van Büller was aangebracht is door het plaatsen van een fietsenstalling uit beeld verdwenen. Voor het werk dat hij tijdens de Eerste Balkanoorlog van eind 1912 tot mei 1913 - vanaf Hr. Ms. Majesteit Gelderland - in de 'Rode Kruis Ambulance' in Constantinopel verrichtte, onderscheidde Turkije hem met de orde van de Médjidié. Ook het Nederlandse Rode Kruis kende hem een medaille toe.
(1*) Maarten Kuiper (30 november 1898 's-Gravenhage) - geëxecuteerd 30 augustus 1948 Fort Bijlmer, Weesperkarspel).
(2*) Abraham - Bram - Harrebomée (6 februari 1902 Amsterdam - geëxecuteerd 3 mei 1947 Fort Bijlmer).
(3*) Wouter Cornelis Mollis (16 augustus 1896 Hilversum - geëxecuteerd 4 februari 1949 Fort Bijlmer).
(4*) Volgens Inger Schaap is daaraan op 13 april 1944 nog het doodschieten van een niet bij name genoemde collaborerende politieman voorafgegaan, wat had geresulteerd in de arrestatie van een aantal burgers en het vervroegen van de avondklok.

Büller is begraven op de Algemene Begraafplaats Duinrust in Beverwijk (tweede klasse).

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

Bronnen

Informatie:
Inger Schaap, Sluipmoordenaars, De Silbertanne-moorden in Nederland 1943-1944; Oorlogsslachtoffers IJmond; site Razzia Beverwijk & Velsen-Noord; W.A. Brug, Hun naam leeft voort...!; Oorlogsgravenstichting; site wiewaswie.nl (onder meer overlijdensakte 100/1944 gemeente Beverwijk); site zoekakten.nl (familysearch.org), site 4en5mei.nl.