Wo2Slachtoffers.nl

Klein, Salomon

Geboortedatum:
28 januari 1906 (Amersfoort)
Overlijdensdatum:
18 april 1945 (Hooglanderveen)

Biografie

Woonde in Amersfoort, Scherbierstraat 15. Volgens de overlijdensakte had hij geen vaste woon- of verblijfplaats. Hij verbleef in Hooglanderveen. Zoon van koopman Joseph Klein (30 juli 1862 Amersfoort – 19 november 1926 Amersfoort) en koopvrouw Sara Rosenboom (8 mei 1875 Zevenaar – 23 april 1943 vermoord in vernietigingskamp Sobibor). Huwde op 23 november 1938 te Amersfoort met schoonmaakster Jet van der Horst (19 juni 1909 Wolvega - 18 januari 1984 Amsterdam). Het echtpaar kreeg twee zonen: Joseph en Max.

De weduwe hertrouwde op 7 april 1948 met metaalbewerker Hendricus Johannes Rietkamp (2 juli 1892 Amsterdam - 29 september 1963 Hilversum). Het paar scheidde in oktober 1951. Later huwde zij – of ging een relatie aan – met bloemenventer/koopman Isaac Hartz ( 30 januari 1900 Amsterdam – 2 juni 1976 Amsterdam). Koopman in tweedehandsgoederen in de Scherbierstraat. Nederlands-Israëlitisch.

Klein was samen met zijn gezin ondergedoken op het boerderijtje aan de Roevoeterstraat in Hooglanderveen, waar veekoopman Evert van Dasselaar alleen woonde sinds het overlijden van zijn broer Willem en zijn schoonzuster Aaltje. (1*)

Hooglanderveen was aan het eind van de oorlog frontgebied. Een Frontsicherungsbatallion moest ervoor zorgen dat het werd gezuiverd van 'terroristen'. Op 18 april 1945, vlak voor de bevrijding, kregen de mensen de boodschap dat ze voor hun eigen veiligheid beter konden vertrekken. Ook Sam Klein ging met zijn gezin op pad.

Later op de dag keerde hij echter terug. 'Sam placht te zeggen dat ze hem toch niets konden maken', schrijft Hopster in het artikel 'De moord op een Joodse onderduiker in 1945'. Een groep landwachters kwam 's middags uit de richting van Nijkerk en vroeg bij Schussler, die tegenover Van Dasselaar woonde, of er Joden waren.

Een oom van Teus Schussler werd geslagen, toen hij zei dat hij van niets wist.
Omdat de landwachten daarna omstreeks drie uur direct naar het boerderijtje liepen waar de familie Klein was ondergedoken moeten zij vermoedelijk door verraad toch hebben geweten dat daar joodse onderduikers waren.

Salomon Klein werd mee naar buiten genomen en door landwachter Sije Koopmans (2*) doodgeschoten. Vervolgens staken de landwachten het boerderijtje in brand. Omstanders wilden het vuur blussen, maar buurman Bokkers weerhield hen daarvan. De landwachters, die nog in de buurt waren, hadden het dreigement geuit dat alles eraan zou gaan, als er werd geblust.

Kleins echtgenote en de twee kinderen vielen niet in handen van de overvallers. Met Van Dasselaar zijn zij over de Veenweg naar pastoor Hendriks gelopen. Die bracht politieman Teunis van Zijtveld op de hoogte van wat er was gebeurd. Hij zorgde ervoor dat Kleins stoffelijk overschot per schuifkar naar Nijkerk werd vervoerd.

Toen in de jaren negentig de plannen voor de nieuwe Amersfoortse wijk Vathorst tot ontwikkeling kwamen, heeft Corrie Bokkers-Kleinveld op de plek waar Klein werd vermoord een houten kruis laten plaatsen. Voor de Scherbierstraat 15 in Amersfoort waar Klein met zijn gezin woonde is in het trottoir een herdenkingssteen geplaatst.

(1*) Het boerderijtje was op dat moment al eigendom van buurman Bokkers.

(2*) De overval werd uitgevoerd door landwachters en niet door Nederlandse SS'ers, zoals Ribbens, het Digitaal Joods Monument en de Stichting Herdenkingsstenen Amersfoort schrijven.

(3*) Sije Enne Koopmans (22 april 1911 Sneek) moest zich behalve voor deze fatale schietpartij na de oorlog ook verantwoorden voor het doodschieten van de Friese rechter mr. Binnert Philip baron van Harinxma thoe Slooten (4 september 1893 Leeuwarden - 12 februari 1945 Leeuwarden). Het Bijzonder Gerechtshof in Leeuwarden legde hem de doodstraf op. In november van dat jaar verkreeg hij gratie. Het doodvonnis werd omgezet in een levenslange gevangenisstraf.

Klein is begraven op de Joodse Begraafplaats in Nijkerkerveen.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

Bronnen

Informatie:
Ruud Hopster, De moord op een Joodse onderduiker in 1945, Tijdschrift Historische Kring Hoogland, deel 19, nummer 1, april 2013, pag. 16-19; Stichting Herdenkingsstenen Amersfoort; Kees Ribbens, Zullen wij nog terugkeeren..... De jodenvervolging in Amersfoort tijdens de Tweede Wereldoorlog, Uitgeverij Bekking, Amersfoort, 2002, pag. 103, site knaw.nl; site wiewaswie.nl (waaronder overlijdensakte 53/1945 gemeente Hoogland); site geni.com; site levie-kanes.com; site maxvandam.info; Stadsarchief Amsterdam.